بۆ باشه ده‌نگ به که‌ڕوبی بدرێ
ناسر ئێرانپوور
کاک خاليدی به‌ڕێز، زۆر سپاس. ئه‌مه ده‌قی وڵامی کورتی پرسياره‌کانتانه.
له ڕوانگه‌ی منه‌وه به چه‌ند هۆ باشه که به‌شداری له به‌ناو "هه‌ڵبژاردنه‌کانی سه‌رکۆماری" ئيران بکردرێ و ڕاسته‌وخۆ ده‌نگ به که‌ڕوبی بدرێ:
1. ڕوونه که ئه‌م به‌ناو هه‌ڵبژاردنه‌ش کێبه‌رکێيه‌کی واقعی ناو باڵه‌کانی حکومه‌ته. دياره هه‌ردوو لا به‌رژه‌وه‌ندی حکومه‌تيان ده‌وێ، به‌ڵام يه‌کيان حه‌ز ده‌کا له‌ڕێگای ڕێفۆرم و چاکسازی نيزامی حاکم و به شێوه‌ی نه‌رمتر و شلتره‌وه به‌م مه‌به‌سته بگاو ئه‌وی تريان له ڕێگای پاوانخوازی پترو کوشتن و بڕينی زۆرتر. سروشتييه که نابێ به نيسبه‌ت ئه‌م کێبه‌رکێيه بێ لايه‌ن و بێ هه‌ڵوێست بين و پێمان وابێ که فه‌رقێک به حاڵی مه ناکا، هه‌رکاميان سه‌رکه‌ون. بۆ وێنه لايه‌نێک ئيدديعا ده‌کا که ده‌يهه‌وێ مه‌يدانێکی نه‌ختێک فره‌وانتر بۆ بيری جياواز ده‌سته‌به‌ر بکا، ئه‌وی تريان ئه‌وه‌ی ناڵێ. ئه‌مه دوو بۆچوون و هه‌ڵسوکه‌وتی له‌يه‌کتر جياوازن. بۆ وێنه ناکرێ جياوازی که‌ش و هه‌وای سياسی له ده‌ورانی خاته‌می و ئه‌حمه‌دی‌نژاد نه‌بينين. ديسان دووپاتی که‌مه‌وه: هيچيان نوێنه‌ری خه‌ڵک نين و هه‌ڵبژاردنێکی ڕاسته‌قينه‌و ئازاد له‌ئارادا نييه، به‌ڵام کێشه‌و کێبه‌رکێی ناو ڕێزه‌کانی حکومه‌تم پێ جيددين. (ئايا ئه‌گه‌ر له چوارچێوه‌ی هه‌ر ئه‌و رژيمه‌دا بۆ وێنه کانديدێک بڵێ که زۆری و ئيجباری جل‌و‌به‌رگی ژنان لاده‌به‌م و يان ته‌نيا بڵێ که 1000 زيندانی سياسی به‌رده‌ده‌م، بۆ خه‌ڵک نابێته هۆی وه‌ی که له قياس و به‌راورد له گه‌ڵ کانديداکانی تر که بۆ وێنه ده‌ڵێن هێرش ده‌به‌نه سه‌ر ئه‌م يان ئه‌و وڵاته‌ی، هه‌ڵبژێردرێ؟)
2. کورد هيچ قازانجێکی له‌وه دانييه که خامنه‌ئی و ئه‌حمه‌دی نيژاد که ده‌ستيان له ڕشتنی خوێنی ڕێبه‌رانی کورد دابووه، جارێکی تر سه‌رکه‌ون. سه‌رنه‌که‌وتنی ئه‌م دوو که‌سه خۆی‌له‌خۆی‌دا سه‌رکه‌وتنی خه‌ڵکی کورده. له‌بيرمان نه‌جێ: ئێمه‌ی کورد حيسابێکی کراوه‌مان له‌گه‌ڵ جه‌نابی ئه‌حمه‌دی نيژاد بۆ به‌شداری کردنی له ناو تيمی تيررۆی دوکتور قاسملوو‌دا هه‌يه. ديسان له‌بيرنه‌که‌ين که جه‌نابی خامنه‌يی گه‌وره‌ترين دوژمنی کورد له ئێرانه و يه‌ک له‌م چه‌ند که‌سه بووه که حوکمی ڕشتنی ناجوانمێرانه‌ی ڕێبه‌رانی کورد و ده‌يان ڕۆڵه‌ی تێکۆشه‌ری ئێرانی داوه. ئه‌مه به ته‌نيا ده‌توانێ بێته هۆی وه‌ی که له‌و "هه‌ڵبژاردن"ه‌دا به‌شداری به‌که‌ين و ده‌نگ به ره‌قيبی ئه‌وان بده‌ين.
3. به‌شداری ئێمه ده‌ری ده‌خا که ته‌نانه‌ت له که‌ش و هه‌وای ناله‌بار و هه‌ل و مه‌رجی نابه‌رامبه‌ريش‌دا حازرين له خه‌باتی سياسی و مه‌ده‌نی‌دا به‌شداری بکه‌ين، به‌ڵام حکومه‌ت به شتێکی جگه له کوشتن و بڕينمان ڕازی نييه و هه‌ر بۆيه‌ش شه‌ڕی چه‌کداری پێ داسه‌پاندووين.
4. جگه له‌مه که‌ڕوبی کۆمه‌ڵه دروشمێکی گه‌ڵاڵه کردووه که به‌شێکی ماوه‌ی 64 ساڵی ڕه‌به‌قه ويستی گه‌لی مه‌ن. هه‌ربۆيه‌ش سه‌رکه‌وتنی که‌ڕوبی ئێمه هه‌نگاوێکی بچووک له مافه‌کانمان نيزيک‌تر ده‌کاته‌وه.
5. ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر که‌ڕوبی سه‌رنه‌که‌وێ و يان سه‌رکه‌وێ، به‌ڵام به پێچه‌وانه‌ی قه‌ول و وه‌عده‌ی خۆی هه‌نگاو هه‌ڵێنێته‌وه، بێ سود بۆ خه‌ڵکی کورد نابێ. ئه‌م کێبه‌رکێيانه و مشت‌ومڕانه‌ی ئه‌م ڕۆژانه ويسته‌کانی گه‌لکی کوردی به جه‌ماوه‌رێکی زۆرتريش ناساند و خه‌ڵکێکی زۆرتری هێنا گۆڕه‌پانی سياسی و به‌تايبه‌تی ده‌رز و قه‌ڵشتايه‌کی زۆرتری بۆ ده‌ربڕێنی ناڕه‌زامه‌ندی له زؤلم و زۆری و زه‌بر و زه‌ختی حکومه‌تی ئيسلامی له ناو ڕێزه‌کانی حکومه‌ت‌دا سازکرد. بێ‌شک ئه‌مه ديناميزمی خۆی ده‌بێ و هه‌روا بێ ئاکام و ئه‌نجام و هه‌وا ڕاوه‌ستاو نابێ. بێ هۆ نييه که که‌سانێک هاوار ده‌که‌ن که بۆی نييه کانديداکان باسی "که‌مايه‌تييه نه‌ته‌وايه‌تييه‌کان بکه‌ن، چونکه وه‌خه‌به‌ريان دێنێن و مه‌شروعييه‌تێکی زۆرتريان پێده‌ده‌ن" (بڕوانه بۆ وێنه ديمانه‌کانی حه‌ميدی ئه‌حمه‌دی).
6. هه‌ڵنه‌بژاردنی که‌ڕوبی جارێکی تر بۆ خه‌ڵک و جيهانی ده‌ره‌وه ده‌رده‌خا که حکومه‌ت ته‌نانه‌ت توانای قه‌بووڵی که‌سانێکی "خۆماڵی" وه‌ک که‌ڕوبیشی نييه که ئاماژه به جێبه‌جێکردنی مادده ياسايیه‌کانی تا ئێستا له ژێر پێنراوی ده‌ستوری بنه‌ڕه‌تی حکومه‌تی ئيسلامی ئێران ده‌کا.
7. هه‌ڵبژاردنی که‌ڕوبی وه‌ک خاتمی ده‌بێته "نا"يه‌کی تر بۆ "کۆماری" ئيسلامی ئێران.
به‌م هۆيانه و چه‌ند هۆی تر که به‌شێکيانم پێشتريش باس کردووه، داوام له گه‌له‌که‌مان و هێزه سياسييه‌کانی کورد ئه‌وه‌يه که له‌م "ده‌نگدانه‌دا" به‌شداری بکه‌ن و ده‌نگ بده‌نه مێهدی که‌ڕوبی.
24ی مای 2009