تجاوز به‌ حقوق بشر

 در ترکيه

کارنامه‌ی سال 2006

تهيه‌ شده‌ توسط: جمعيت حقوق بشر ترکيه‌

ترجمه‌ توسط: ناصر ايرانپور

 

توضيح مترجم

چند هفته‌ پيش شاهد جنشهای پنجاهمين سالگرد تأسيس اتحاديه‌ی اروپا بوديم. مؤسسين اين اتحاديه‌ 6 کشور بودند، اما تعداد آنها اکنون به‌ 27 کشور رسيده‌ است. ترکيه‌ از همان ابتدای تأسيس اين اتحاديه‌ درخواست پيوستن به‌ آن را نمود، اما هنوز نه‌ تنها به‌ عضويت اين اثتلاف درنيامده‌، بلکه حتی برای سالهای آينده‌ نيز‌ افق روشنی در ارتباط با عضويت احتمالی‌اش در اتحاديه‌ در مقابل آن قرار نگرفته‌ است. مذاکرات متوقف شده‌ با اين کشور چند روز پيش مجدداً از سر گرفته‌ شدند، با اين وصف قرار است که تنها پس از طی يک پروسه‌ی اصلاحات ژرف در ساختار سياسی ـ اقتصادی‌ اين کشور و در سال 2015 تعيين گردد که‌ آيا اين متقاضیِ چند بار رفوزه‌ شده‌ بالاخره‌ شايستگی و شرايط پيوستن به‌ اين اتحاديه‌ را دارد يا نه‌.

بايد توجه‌ داشت که‌ اين ائتلاف سياسی ـ اقتصادی ـ حقوقیِ اروپايي تا نيمه‌ی اول دهه‌ی 90 تنها 12 عضو داشت و 15 کشور بقيه‌ بعدها به‌ آن پيوستند. جالب است که‌ اکثريت اين کشورها قبل از دهه‌ی 90 جزو بلوک سوسياليستی سابق بودند و در مقابل بلوک کاپيتاليستی غرب صف‌آرايي کرده‌ بودند. آنها اکنون عضو اين اتحاديه‌ی غربی شده‌اند، اما ترکيه‌ که‌ ده‌ها سال ژاندارم و پايگاه‌ اصلی ناتو در منطقه‌ بوده‌ و برای غرب بطور اعم و اروپا بطور اخص جبهه‌ی نظامی را در شرق اين قاره‌ در مقابل بلوک سوسياليستی و روسيه‌ حفظ نموده‌‌ بود، هنوز بايد سالهای طولانی ديگری پشت درهای بسته‌ی اروپا در انتظار بماند. آری،‌ اروپا هنوز آماده‌ نيست ترکيه‌ را حتی بعنوان يک کشور نيمه‌ اروپايي بپذيرد. و اين امر قبل از هر چيز به‌ ساختار عقب‌مانده‌ی سياسی ـ اجتماعی و اقتصادی اين کشور برمي‌گردد. يکی از اتهاماتی که در اين راستا‌ به‌ حق همواره‌ متوجه‌ ترکيه‌ بوده‌، تعامل غيرقابل پذيرش آن با »اقليتها« بوده‌ است، طوريکه‌ کارنامه‌ی اين کشور در برخورد با »اقليتها«، حقوق بشر و دگرانديشان مانع بزرگی بر سر راه‌ رسيدن آن به‌ اروپا ايجاد نموده‌ است.

بايد تأکيد داشت که‌ ترکيه‌ هنوز از يک جامعه‌ی مدنی متعارف برخوردار نيست و حرف اول و آخر را در آن ژنرالهای ارتش مي‌زنند و چنانچه‌ اين کشور قبل از پيوستن به‌ اتحاديه‌ی اروپا تغييرات اساسی‌ای را در ساختار خود به‌ ويژه‌ از لحاط ملزومات و کاروسازهای جامعه‌ی مدنی، حقوق بشر (حقوق فردی) و حقوق مليتهای ساکن آن (حقوق گروهی) بوجود نياورد، معضلات کنونی آن، يعنی فاشيسم و ميليتاريسم آتاتورکی، به‌ مشکلات اروپا تبديل خواهند گرديد. همچنين به‌ اين دليل بايد پيش‌شرط اساسی ورود اين کشور به‌ اتحاديه‌ی اروپا کماکان ايجاد تغييرات بنيادی (و نه‌ صوری) در ساختار و عملکرد سياسی، حقوقی و اقتصادی آن باشد و نه‌ چيزی کمتر از آن. به‌ ويژه‌ احزاب و روشنفکران کُرد و همچنين تُرک بايد بر آن پای فشارند.

آنچه‌ ذيلاً خواهد آمد، تنها ذره‌ی کوچکی از کارنامه‌ی زيرگذاشتن حقوق بشر توسط حکومت نظامی اين کشور‌ مي‌باشد که‌ انجمن حقوق بشر ترکيه تهيه‌ و منتشر نموده‌ و »جمعيت دفاع از خلقهای تحت تهديد«، آن را به‌ آلمانی ترجمه‌ نموده و در اختيار افکار عمومی آلمان گذاشته‌‌ و من نيز آن را از آلمانی به‌ فارسی برگردانده‌‌ و در اختيار علاقمندان ايرانی و خوانندگان ماهنامه‌ی وزين »مهاباد« قرار مي‌دهم.

و بالاخره‌ بايد توجه‌ داشت که‌ بيلان ذيل در داخل ترکيه‌ و با رعايت ملاحظات امنيتی ـ سياسی آن کشور‌ تهيه‌ شده‌ است. اين ملاحظات مانع پرده‌ برداشتن کامل از عمق جنايات و فجايع، به‌ ويژه‌ در پيوند با ميليونها انسان کُرد در اين کشور و تضييقات بيشمار حقوقی، سياسی، فرهنگی، اجتماعی بر عليه‌ آنها، مي‌شود. لذا مطالعه‌ی آمار ذيل تنها دريچه‌ی کوچکی را برای رؤيت واقعيات تلخ در اين کشور مصيب‌زده‌ مي‌گشايد و بالطبع کل فاجعه‌ را در »جمهوری ترکيه‌« بازتاب نمي‌دهد.

 

 

 

زير پاگذاشتن حق زندگی

 

کشته‌‌

مجروح

قربانيان اعدام بدون محاکمه‌ [ترور و سوءقصد]

44

914

کاربرد خشونت زياد از حد هنگام ممانعت با برگزاری تظاهرات

12

869

عدم رعايت (ذکر)‌ »هشدار ايست« و سوء استفاده‌ از اتوريته‌ی دولتی   در کاربرد اسلحه‌

32

45

قتلهای »نامعلوم«، تهاجمات

20

105

حملات سازمانهای غيرقانونی

8

63

موارد مرگ در بازداشتگاه

4

ـ

انسانهايي که به‌ دليل اعتقاداتشان مورد حمله‌ قرار گرفته‌اند و قربانی  و مجروح شده‌اند

3

3

مرگ و مجروحين در زندانها

17

3

زدوخوردها

345

321

بستگان نيروهای امنيتی

196

274

اعضای سازمانهای مسلح (پ.ک.ک. و غيره‌)

147

1

افراد غيرنظامی

2

46

برخورد با مين و مقررات نامشخص

40

138

خشونت بر عليه‌ کودکان

58

175

قربانيان حملات و خشون به‌ دلايل ناموسی

78

58

موارد مرگ شک‌برانگيز

82

ـ

زنان

32

ـ

مردان

27

ـ

کودکان

23

ـ

سهل‌انگاری و اشتباهات رسمی

81

1582

زنانی که‌ قربانی خشونت خانگی شده‌اند

126

108

خودکشی پليس و ژاندارمری

21

2

جمع

927

3472

 

خشونت به‌ دلايل ناموسی

 

کشته‌

مجروح

زنان

38

15

مردان

36

30

بچه‌ها

4

13

جمع

78

58

 

زيرپانهادن حقوق زنان

تعداد زنانی که‌ بر آنها خشونت روا رفته‌ 429

159

212

الف) خشونت خانگی در مجموع 265

126

108

ب)   در محيط اجتماعی (در محل کار،

       خيانبان، مدرسه‌) در مجموع 164

33

101

پ)  اعمال خشونت توسط نيروهای امنيتی

ـ

3

قربانيان ديگر خشونت خانگی

108

79

الف) بچه‌ها: 94

27

27

ب)    مردان: 136

81

81

خودکشی زنان، تلاش برای خودکشی

79

42

تجاوز جنسی و مزاحمتهای جنسی زنان

121

 

الف) خانگی

7

 

ب‌)     در محيط اجتماعي (محل کار، خيانبان،

         مدرسه‌ و غيره‌)

114

 

مرگهای شک‌برانگيز

42

 

زنانی که‌ مجبور بر روسپي‌گری گردانيده‌اند

98

 

 

زيرپاگذاشتن حقوق کودکان

 

کشته

مجروح

خشونت بر عليه‌ کودکان، مجموعاً: 343

58

175

خودکشی و تلاش برای خودکشی بچه‌ها

62

38

تجاوز و مزاحمتهای جنسی کودکان

134

بچه‌هايي که‌ مجبور به روسپی‌گری گردانيده‌ شده‌اند

14

مرگهای شک‌برانگيز کودکان

23

 

برخورد با مين و مقررات نامشخص

 

کشته

مجروح

بچه‌ها

5

32

زنان

1

5

مردان

34

101

جمع

40

138

 

تجاوز به امنيت و آزادی فردی مردم

اشخاصی که‌ در بازداشت بسر مي‌برند

5560

اتهام »ناپديد کردن« افراد (تعداد »ناپديدگشتگان«‌)

67

الف) اتهام ناپديد کردن افراد در بازداشتگاه

5

ب) موارد ديگر »ناپديدگشته‌«

62

آدم‌ربايي، تهديد، باجگيری و باجگيری برای همکاری

226

دستگيريها

1545

تفتيش منازل

277

اشخاص مورد تفتيش قرار گرفته‌

52

ـ خبرنگاران

29

ـ اعضا و رهبران احزاب سياسی

7

ـ اعضا و رهبران تشکلات صنفی و انجمن‌ها

6

ـ شخصيتهای برجسته‌ی محلی

10

 

شکنجه‌، اتهامات سوء رفتار

اتهامات شکنجه‌، بدرفتاری و مزاحمتهای جنسی در حين بازداشت

179

الف) از سوی ژاندارمری

39

ب) از سوی افسران بخشهای امنيتی (پليس)  ـ (بچه‌‌ها: 26)

140

شکنجه‌ و بدرفتاری مأموران در مکانهای غيررسمی

261

الف) از سوی ژاندارمری (بچه‌ها: 4)

49

ب)   از سوی افسران بخشهای امنيتی ارگانهای دولتی

        (بچه‌ها: 16)

212

شکنجه‌ و بدرفتاری از سوی جاشهای موقت (کودکان: 6)

28

شکنجه‌ و بدرفتاری در زندان

173

شکنجه‌ و بدرفتاری در نهادهای آموزشی، اجتماعی و بهزيستی (خشونت در مدرسه‌: 43)

67

جمع

708

 

پروسه‌های دادگاهی تمام‌ شده‌ در مورد شکنجه‌

1 شخص در يک مورد تبرئه‌ شد، 1 حکم به‌ دليل عدم وجود مرجعيت مکانی دادگاه صادر شد، 1 مورد ديگر به‌ دليل عدم وجود مرچعيت مکانی قضايي پايان يافت، 1 مورد نيز حکمی صادر گرديد: 26 سال و 8 ماه‌.

4

پرونده‌هايي که‌ هنوز بسته‌ نشده‌

11

پرونده‌های تازه‌ گشوده‌ شده‌

1

 

زخمی‌شدگان زندان

1. جريحه‌دار شدن حق سلامتی

44

2. خودکامگی و بدرفتاری

491

3. جريحه‌دار کردن حق مراجعه‌ به پزشک

88

4. زيرپاگذاشتن حق برقراری تماس

615

5. زيرپاگذاشتن حق ملاقات با وکيل مدافع

1

6. مجازاتهای انضباطی

1525

الف) مجازاتهای سلولی

57

ب)   ممنوعيت ديدار با اعضای خانواده‌

588

پ)  ممنوعيت انتشار

391

ت)  ممنوعيت فعاليتهای اجتماعی

489

جمع

2764

 

پايمال کردن آزادی بيان و عقيده‌

يک. بازپرسيهای شروع شده‌

 

الف) تعداد بازپرسيها

113

ب)    اشخاصی که‌ بر عليه‌ آنها پرونده‌ تشکيل شده‌

430

 

دادگاهی

موارد دادگاه

تعداد اشخاص

دو. شروع شده‌

107

513

سه‌. بسته‌ شده‌

144

330

الف) تبرئه‌ شده‌

41

99

ب) دادرسی متوقف شده‌

5

5

پ) احکام

98

226

احکام به‌ دليل

 

 

قانون ضد تروره‌ ماده‌ی 7

9

17

قانون مجازات کيفری ترکيه‌، پاراگراف 301

10

12

پاراگراف 125

2

2

پاراگراف 314

2

4

پاراگراف 215

25

37

پاراگراف 222

2

2

اهانت به‌ آتاتورک

1

1

قانون سابق مجازات کيفری ترکيه‌، پاراگراف 169

2

10

جاکشی

1

2

قانون مطبوعات، شماره‌ی 5187

5

3

قانون مجازات کيفری، پاراگراف 220

8

36

عدم اطاعت از دستورات

1

1

موارد ديگر

22

63

 

نشر مطالب ممنوعه‌ و توقيف شده‌

‌موارد

تعداد

مطالب منتشره‌ی توقيف شده

22

فعاليتهای ممنوعه‌

25

جمعيتهای انتشاراتی مورد حمله‌ قرار گرفته‌

3

صفحات انترنتی ممنوع شده‌

1

 

تصميمات شورای عالی راديو و تلويزيون

مورد

تعداد

اخطار به‌ فرستنده‌های راديو ـ تلويزيونی

5 ð

توقيف و ممنوعيت فرستنده‌ی راديو ـ تلويزيونی

2   

ð همه‌ی اين 5  اخطار به‌ يک کانال داده‌ شده‌ است

 

زيرپاگذاشتن آزادی اثتلاف

نهادهايي که‌ مورد تهاجم نيروهای امنيتی قرار گرفته‌اند

48

دادرسی به‌ منظور ممنوع کردن نهادها

3

نهادهايي که‌ از طريق اقدامات اداری بسته‌ شدند

4

نهادهای مورد يورش قرار گرفته‌

36

 

زيرپاگذاشتن آزادی تجمع و تظاهرات

تظاهراتها و گردهمائيهای به‌ تعويق انداخته‌ شده‌ و يا ممنوع شده‌

48

تجمعات و تظاهراتهايي که‌ نيروهای امنيتی مانع از برگزاري آنها شدند

179

تجمعات و تظاهراتهای مورد يورش قرار گرفته‌

12

در مقابل ماده‌ی 2911 قرار گرفته‌

 

الف) تعداد بازپرسيهای شروع شده‌

30

ب)   تعداد اشخاصی که‌ بر عليه‌شان

         پرونده‌ سازی شده‌

687

 

موارد

اشخاص

موارد شروع شده‌

24

534

موارد بسته‌ شده‌

19

205

الف) تبرئه‌

5

27

ب)   محکوميت

14

178

 

جريحه‌دار نمودن حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی

جريحه‌دار نمودن حق امنيت اجتماعی

240

اشخاص‌ اخراج شده‌

3866

اشخاص سلب و يا تقليل درجه‌ داده‌ شده‌

598

سوانح کار

533

کشته‌ شده‌

123

مجروح شده‌

410

جريحه‌دار نمودن حق و آزادی سنديکا

3

اشخاصی که‌ بخاطر تعلق به‌ يک تشکل صنفی مورد سرکوب قرار گرفته‌اند

165

جريحه‌دار نمودن حق مصونيت خانه‌

170

راندن از چراگاه‌

11

کوچاندن کل روستا

2

آتش‌سوزی در جنگل و مزارع

18

جريحه‌‌دار نمودن حق سلامتی و مصونيت از تعرض

465

جريحه‌دار نمودن حق برخورداری از تحصيلات پايه‌ای

498

دانشجويانی که‌ در مورد آنها تحقيقات روی داده‌ است

521

دانشجويان و دانش‌آموزانی که اخراج شده‌اند

258

دانشجويانی که‌ توبيخ شده‌اند

6

دانشجويانی که‌ از همان ابتدا ممنوعيت تحصيل دانشگاهی گرفته‌اند

99

جريحه‌دار نمودن حق فرهنگی

10

 

جريحه‌دار نمودن حقوق معلولين

جريحه‌دار نمودن حق سلامتی آنها

12

افرادی که‌ حق تحصيل‌شان زيرپاگذاشته‌ شده‌

3

جريحه‌دار شدن حق کار آنها

11

تجاوز جنسی به‌ معلولين و يا ايجاد مزاحمتهای جنسی برای آنها

6

خودکشيهای فرجام و نافرجام معلولين

4

کشته‌ شده‌

3

مجروح شده‌

1

تبعيض افراد معلول

1

جريحه‌دار نمودن حقوق اقتصادی و اجتماعی معلولين

5

خشونت بر عليه‌ معلولين

15

کشته‌ شده‌

5

مجروح شده‌

2

موارد ديگر

8

 

اجحافات بر عليه‌ پناهندگان و مهاجرين

مرگ/کشته‌شده‌

56

اشخاص از سوی نيروهای امنيتی مورد يورش قرار گرفته‌

2

اشخاص‌ روانه‌ی بازداشتگاه‌ شده‌

2684

اشخاص‌ دپورت شده‌

536

 

بی‌توجهی در کاربرد درست اسلحه‌های شخصی

 

کشته‌ ‌

مجروح‌

کودکان

16

48

زنان

12

17

مردان

10

28

جمع

38

90

 

توضيح تهيه‌کننده‌ی گزارش: اطلاعات ارائه‌ شده‌ در بيلان فوق بر اساس گزارشات مطبوعات و بررسيهای جمعيت حقوق بشر ترکيه‌ (Human Right Association) تهيه‌ شده‌اند.